|
Khi
đề cập một thứ tài sản cố định như nhà ở, công trình, ta gọi nó là bất
động sản (BĐS) nhưng khi ta nói về vẻ đẹp, khía cạnh phục vụ và sự
chuyển tải văn hóa của nó, ta gọi là kiến trúc.
Nếu người kinh doanh BĐS quan tâm đến cách người dân sống trong quần thể BĐS của mình, họ sẽ cho người mua
nhà những không gian lành mạnh, tiện nghi, bền vững, phù hợp với cách
sống. Còn nếu họ chỉ mong bán nhà cho kịp trong cơn sốt nhà đất thì còn
nghĩ gì đến những điều “xa xỉ” ít ai thấy đó?
Văn hóa kiến trúc
Một
chung cư ở khu Trung Hòa - Nhân Chính, Hà Nội muốn gửi xe phải gửi
ngoài bãi, muốn đổ rác phải tự thu gom. Có nơi mỗi hộ trong chung cư là
một cửa hàng tạp hóa...
Như
vậy, ngoài khía cạnh giá trị tiền, người ta còn cần đến một thứ gọi là
“cách nghĩ về BĐS”. Có những nhà đầu tư làm theo cách nghĩ của số đông.
Nếu số đông mua chung cư không hiểu rằng họ được quyền có một hệ thống
thang máy chống lửa, một cửa vào phòng chống cháy thì nhà đầu tư sẽ bỏ
qua nhu cầu này. Suất đầu tư sẽ thấp hơn.
Cách
nghĩ về BĐS có thể không chỉ nằm trong đầu của nhà đầu tư mà còn nằm
trong đầu của nhà quản lý đô thị. Nhưng trong thực tế, quản lý vĩ mô đô
thị đã không đủ sức quán xuyến sự phát triển đô thị trong nhiều hoàn
cảnh kinh tế phức tạp luôn thay đổi. Các quy định, nghị định trong quản
lý xây dựng, quy hoạch vốn đã vá víu lại đều được ra đời cách nay 10
năm, 15 năm. Chưa kể mô hình đô thị khó định hình khi các nhà quản lý
phải chiều lòng doanh nghiệp để khuyến khích phát triển kinh tế địa
phương mà tạm thời quên đi các yếu tố hợp lý môi trường, cảnh quan đô
thị v.v...
Khi
ta “kẹt” trong sự quản lý bất cập, bị buộc phải cân nhắc đầu tư thì yếu
tố con người ứng xử với BĐS để nó trở thành một thứ tài sản có giá trị
lâu bền cả ở vật chất và tinh thần, đó là văn hóa kiến trúc. Văn hóa
kiến trúc phải xuất phát từ các nhà đầu tư có văn hóa. Nhà đầu tư có văn
hóa là người biết tặng kèm cho xã hội cái văn hóa trong BĐS họ đang
bán. Đó là sự khôn ngoan trong đầu tư.
Sự thờ ơ hay “hồn nhiên vô tư”
Trên
thực tế, nhà đầu tư đôi khi mang tội “ngộ sát” khi vô tình đặt để những
công trình phá hoại cảnh quan và xã hội phải chịu đựng cái gọi là sự “ô
nhiễm kiến trúc” trong nhiều thập kỷ. Việc đó có sự tiếp tay của người
làm kiến trúc và các nhà quản lý. Nó vô tình tạo ra một thứ “văn hóa
kiến trúc” đặc thù của một giai đoạn đô thị của ta, phản ánh rất rõ bức
tranh chung mà sau này các thế hệ vẫn tiếp tục chịu đựng.
Đó
cũng có thể là sự thờ ơ, vô trách nhiệm của các phía liên quan. Kịch
bản là: Người đầu tư chỉ biết lợi nhuận, không quan tâm đến công trình
hoặc khu quy hoạch bên cạnh ra sao, người thiết kế mong làm xong hồ sơ
đưa lên duyệt cho qua, người quản lý rà soát thấy không sai quy định,
hết trách nhiệm là thông qua và như thế là có ngay một dự án hiện hình.
Vay mượn giá trị
Nhà
đầu tư và người thiết kế trong nhiều trường hợp đã vay mượn lợi thế của
vị trí công trình, tham gia vào môi trường cảnh quan đang được yêu
thích, đã kéo tụt giá trị của khu đất bằng những loại kiến trúc và quy
hoạch đầy tính thực dụng.
Điển
hình là Phú Mỹ Hưng có nhiều khu lân cận thiết kế không tốt bằng, làm
phá vỡ giá trị tổng thể. Các khu resort ở Hội An lặp lại kiến trúc phố
cổ, các resort thi nhau sử dụng văn hóa Chăm làm cảm hứng đã làm nghèo
đi cách nghĩ về kiến trúc Đà Nẵng. Ciputra Hà Nội với nhiều kiểu kiến
trúc tân cổ, Pháp - Mỹ đứng gần nhau sao gọi là văn hóa kiến trúc?
Vậy
có thể nói, kiến trúc và văn hóa trong BĐS chính là “cách nghĩ về BĐS”
của tất cả mọi người trong xã hội. Từ nhà đầu tư, người làm kiến trúc,
người thụ hưởng BĐS và những nhà quản lý đô thị hoặc cao hơn nữa, cần
phải tìm một cách nghĩ chung và đúng đắn.
Theo KTS Dương Hồng Hiến Nguồn Người lao động |